Það verður engin sátt.

Þorgerður Katrín segir „Ég held að lyk­ill­inn að því að skapa sátt sé að út­gerðin greiði aukið gjald í sam­eig­in­lega sjóði sam­fé­lags­ins.“ Ég er ekki sammála Þorgerði þarna. Heldur er umræðan skipulega sett í þennan farveg, vegna þess að þessi nálgun hentar stórútgerðinni sem hefur töglin og hagldirnar. Það skiptir útgerðina nefnilega nákvæmlega engu máli hvort hún greiðir nokkrum krónum meira eða minna í veiðileyfagjald. Það hentar útgerðinni að láta það líta þannig út að þetta sé ásetningasteinninn.

Málið er á meðan stjórnvöld reyna ekki neitt að koma til móts við þekkta gagnrýni Mannréttindanefndar Sameinuðu þjóðanna á fiskveiðikerfið - þá verður engin sátt.

Þegar forréttindi fáeinna einstaklinga eru látin aftengja 75 grein stjórnarskrárinnar um atvinnufrelsi- verður engin sátt.

Ef einhver smá vilji er til staðar um að skapa einhverja sátt. Þá getur Þorgerður Katrín byrjað á því að fella niður reglugerð Nr. 532/2015 þar sem aðeins 20 smábátum af þeim 120 sem fjárfest hafa í dýrum búnaði til veiðar á makríl, fá rúmlega helminginn af öllum heimildum flotans.

Á meðan nokkrum sérvöldum einstaklingum eru færðar 43% meiri veiðiheimildir í makríl en veiðireynsla þeirra segir til um - verður engin sátt.

Þessa fáránlegu reglugerð kom Sigurður Ingi á eftir að hafa verið gerður heimaskítsmát í mai 2015 með lagafrumvarp sama efnis. Þorgerði Katrínu er sem sagt í lófa lagið að aftengja makrílreglugerðina sé nokkur vilji til þess. Það myndi svo sannarlega auka lítillega líkurnar á sátt í greininni - og sýna í leiðinni að hreinræktuð spilling og gróf mismunun frá framsóknarflokknum verður ekki viðhaldið af Viðreisn.

Vill skapa sátt um sjávarútveginn

Betri nýting, en hvað svo

Gefum okkur að þetta sé allt rétt hjá Þorsteini Má. En þá er því ósvarað hvað Norðmenn eigi eiginlega að gera við skreiina til að auka nýtinguna og þar með verðætin á henni - og standa okkur þar með á sporði. Skreiin er göngufiskur sem blossar upp á þessum tíma árs. Þetta er þorskur sem hverfur aftur jafn fljótt og hann kemur. Við þekkjum þessa vertíðarstemmingu þeirra sem kennd er við Lofotenn svæðið. Það er einfaldlega ekki í boði að dreifa veiðunum yfir árið eins og við getum og gerum varðandi okkar þorskveiðar. Til samanburðar; af hverju veiðum við ekki grásleppu eða tökum upp kartöflur allt árið?

Umræðan og samanburðurinn við Norðmenn er því sem fyrr á röngum forsendum og til þess eins að kasta rýrð á þá og upphefja okkur sjálfa. Mér finnst samt eitthvað merkilegra við að veiða 600 þúsund tonn af þorski en 200 þúsund. Þá finnst mér einnig merkilegra að sjá 10 þúsund hafa afkomu sína af fiskveiðum en 3 þúsund svo einhver tala sé nefnd til samanburðar.

Nú á ég 11 tonna hraðfiskibát sem ég endurbyggði og útbjó sérstaklega fyrir makríl - sem þá var kallaður engispretta hafsins - vegna þess hversu stór stofninn er. Ég hafði rétt hafið veiðar þegar sjávarútvegsráðherra stöðvaðaði veiðar smábáta. Það næsta sem ráðherra gerði var að hann setti makríllinn í kvóta og því fæ ég engan kvóta - þó svo að verðið færi aftur upp og veiðarnar yrðu arðbærar einhvern tíma seinna. Það er búið að gefa makrílinn nokkrum útvöldum. 

Ég get vissulega leigt mér þorsk til að hafa einhver not fyrir bátinn - en það er sem kunnugt er betra að gera ekki neitt.

Ég get líka farið á strandveiðar og kroppað inn á bátinn einhver tonn í sumar. En ekki meira en það því þess er vandlega gætt af "hagsmunaaðilum" að ég komi ekki með nema nokkur hundruð kíló úr hverri veiðiferð - og svo er dagarnir skammtaðir og einnig tíminn sem ég má vera að veiðum - - svo stofninum stafi nú ekki hætta af.

En ég get líka farið með bátinn til Noregs og komið honum inn í litla kerfið þar. Það tæki mig u.þ.b. eitt ár að koma því í kring. Þar fengi ég að veiða tæp 50 tonn af þorski auk fría ýsu og ufsa.

Hvort kerfið er betra?   

 

         

Gerum meiri verðmæti úr sjávarafla

Fáheyrð ósvífni.

Ég er eigandi krókabáts með skipaskrárnúmerið 7126. Bátinn endurbyggði ég á síðasta ári og útbjó sérstaklega til krókaveiða á makríl. Það gerði ég í trausti þess að réttlátari og nútímalegri aðferðir yrðu teknar upp við úthlutun á veiðiheimildum í makríl, aðrar en þær umdeildu aðferðir sem við þekkjum úr kvótakerfinu.

Eitt augnablik hélt ég að með tilkomu þessa nýja nytjastofns hefðum við lært af biturri reynslu fyrri ára og að jafnræðisregla stjórnarskrárinnar yrði jafnvel höfð til hliðsjónar við úthlutun Þau rök sem alla jafna liggja að baki þeirri ákvörðun að tiltekinn fiskstofn skuli vera kvótastýrður eru þau að með því sé verið að koma í veg fyrir ofveiði og stuðli að uppbyggingu stofnsins, sé talin þörf á því. Þetta eru rökin sem notuð voru fyrir upptöku á kvótakerfinu á sínum tíma. Því er fráleitt að ætla að líf- eða vistfræðileg rök liggi að baki þeirri ákvörðun að kvótasetja beri vistvænar krókaveiðar smábáta, sem aðeins ná til 0,5% af heildarstofninum.Þar fyrir utan hefur makríllinn verið kallaður engispretta hafsins og því verið haldið fram að afrakstri annarra nytjastofna geti stafað hætta af honum.

Engin rök mæla með því að makrílveiðar smábáta séu kvótasettar, heldur þvert á móti. Hvað ef t.d. Steingrímsfjörður á ströndum fylltist af makríl líkt og gerðist árið 2013. Aðeins þrír heimabátar hafa einhverja veiðireynslu; en samtals átta bátar frá Hólmavík og Drangsnesi sem fjárfest hafa í makrílbúnaði og hófu veiðar á síðasta ári munu þurfa að horfa aðgerðarlausir á. Hvað ef eigandi útgerðar sem úthlutað hefur verið veiðiheimildum ákveður að hefja ekki veiðar vegna lækkandi verðs á makríl og hækkandi veiðileyfagjalds.Hverjum mun það gagnast?

Þörf í þágu hverra?

Þegar tillögur ríkisstjórnarinnar vaðandi smábátaflotann eru skoðaðar kemur í ljós að hygla á sérstaklega eigendum nokkurra smábáta sem fyrstir hófu veiðarnar árin 2009 - 2012. Þeim verður umbunað með 43% vægi umfram alla þá sem á eftir komu. Þetta er rökstutt þannig að á þeim tíma hafi staðið yfir ákveðin þróun á “veiðitækni og veiðarfærum” sem þeir sem á eftir komu hafi notið góðs af eins og segir í frumvarpinu. Þetta er svo mikill þvættingur að orðalagið eitt getur valdið velgju.

Ég hef sjálfur tekið þátt í að smíða makrílbúnað í nokkra báta og get því staðfest að útfærslan á umræddum búnaði er öll sótt til frænda okkar Norðmanna, sem í 12 ár hafa notað sams konar búnað með ágætis árangri. Það er m.ö.o. nákvæmlega engin íslensk þróun á bak við þennan búnað eins og sagt er. Það er lygi sem búið er að sanna en samt verður þvælan ekki leiðrétt. 

Af yfir 100 makrílbátum hafa aðeins þeir sem að eigin sögn “þróuðu veiðitæknina“ beitt sér fyrir kvótasetningu smábáta á makríl. Sá sem harðast hefur beitt sér heitir Davíð Freyr Jónsson, eigandi Fjólu GK 121. Svo skemmtilega vill til að hann er í framvarðarsveit Framsóknarflokksins og einn besti vinur Sigundar Davíðs forsætisráðherra. Hann mun vegna 43% reglunnar fá í sinn hlut rúmlega þrisvar sinnum meiri kvóta en hann veiddi á síðasta ári. Þess má einnig geta að nokkrir útgerðarmenn eru sagðir hafa sýnt þá "fyrirhyggju" fyrstu árin að landa miklu magni af sjó sem makríl til að skapa sér meiri veiðireynslu. 

Meðfylgjandi mynd er af norskum krókabát sem útbúinn er fullkomnum makrílbúnaði. Rétt er að benda á; að myndin er tekin a.m.k. tveimur árum áður en Davíð Freyr tók sig til og hannaði og þróaði viðkomandi búnað.

Ég mun ekki sætta mig við þessar trakteringar, svo mikið er víst.

„Forkastanleg vinnubrögð sjávarútvegsráðherra“

The Santana and Allman Brothers Band.

 

 Þegar ég hóf að safna hljómplötum á sínum tíma urðu tvær  hljómsveitir fyrstar fyrir valinu. Önnur þeirra var Santana  sem stuttu áður hafði slegið í gegn á Woodstock hátíðinni.  Hin var The Allman Brothers Band sem þá þegar hafði full  skapað sem síðan hefur verið kallað Suðurríkjarock - með  níðþungu Hammondi, tveim trommurum og tveim frábærum  gítarleikurum. Allar götur síðan hef ég fylgst nokkuð vel  með þessum sveitum og síðustu árin á heimasíðum þeirra.

 Í vor tek ég svo eftir því að hljómsveitirnar ráðgerðu að  fara saman í tónleikaferð um Bandaríkin.  Ég sá í hendi mér  að af þessu mætti ég ekki missa - enda líkt og forlaugin  væru hér að verki.    

 

Tónleikarnir voru þann 24. júlí á stórglæsilegum stað sem heitir  Nikon at Jones Beach Theater sem er á Long Beach. Eftirvæntingin var eðlilega mjög mikil; hvernig verður sándið, lagavalið eða útsetningarnar á gömlu lögunum sem vonandi fá að eiga sviðið.

Santana byrjaði í björtu á slaginu sjö og spilaði óslitið í tvo tíma. Flutningurinn og hljómburðurinn var algerlega með ólíkindum flottur og þá var lagavalið eins og sniðið að mínum smekk. Það er ekki hægt að útskýri alla hluti. En þegar Santana renndi sér í seinna uppklappið sem hann útsetti með þekktum stefum og skreytingum úr öðrum lögum - þá vonaði maður eitt augnablik að lagið tæki aldrei enda. En þegar því lauk stökk maður á fætur við hliðina á Ingibjörgu og hrópaði upp yfir sig „holy shit"  í merkingunni, hvernig var þetta eiginlega hægt.

 

 

 Þá kom hálftíma hlé á meðan rótað var á sviðinu fyrir  Allman Brothers Band. Aumingja þeir að þurfa að koma á  eftir þessum ósköpum hugsaði maður með sér. En þeir  höfðu gert það áður og áhyggjurnar reyndust  ástæðulausar. En böndin hafa þann háttinn á að skiptast á  um að byrja.

 Myndin af Santana hér til hliðar er tekin þaðan sem við  Ingibjörg sátum, en hinar teknar af vinkonu okkar Gwyn  Dunham.   

 

     Fæstir hér heima vita að ABB er og hefur verið ein stærsta og virtasta hljómsveit Bandaríkjanna frá stofnun hennar fyrir rúmum 40 árum. Það fann maður greinilega þegar þeir stigu á svið. Þá eru þeir ekkert farnir að slá af. En þess má geta að þrír meðlimir ABB þeir Gregg Allman, söngvari og hljómborðsleikari, Warren Haynes, gítarleikari og Derek Trucks, gítarleikari reka einnig eigin hljómsveitir sem mikið hefur borið á síðustu árin. Þá voru þeir allir með sína plötuna hver útnefndir á síðustu Grammy hátíð með Bestu Blús Plötu ársins 2012.  Hljómsveit Dereks and Susan Tedeschi Trucks sigraði með plötuna Revelator.

 

 Það var afar sérstök upplifun að berja The Allman Brothers  Band loksins augum eftir að hafa fylgst með þeim nánast  frá stofnun. Stemmingin var að sjálfsögðu ólík salsa -  rúmbu - og tja-tja taktinum hjá Santana. Enda allt í  bullandi blús fíling hjá þeim þar sem gömlu lögin voru  djömmuð út og suður. Þeir hefðu að ósekju mátt taka  aðeins fleiri lög og stytta djammið aðeins, en ekki er á allt  kosið. Síðasta lagið sem þeir tóku var Whipping Post sem finna má í spilaranum hér við hliðina. En þegar gengið var út í nóttina ómaði lagið Little Martha í hátalarakerfinu - dagur var liðinn sem aldrei mun  líða mér úr minni - ekki einu sinni þó ég fái alzheimer.

     

 

Miður góðar fréttir af þorskhausum.

Steingrímur segir „Það eru góðar fréttir af þorskinum. Erum nú að uppskera af því að hafa tekið strangt á málum og hefur nú tekist að byggja þorskstofnin myndarlega upp"

Hvílíkar blekkingar. Við erum enn langt innan við helming af meðalveiði í þorski hér við land á tímabilinu frá 1950 -1972 sem var 438 þúsund tonn. Þá berja þeir í Hafró sér á brjóst og eigna sér "ávinninginn" af réttri nýtingarstefnu sem þeir hafa notað án nokkurs árangurs allar götur frá árinu 1975. En árangurinn fellst í því að eftir að hafa skorið niður aflamarkið á löngu árabili um tugi þúsunda tonna er skitnum 18.400 tonnum loks bætt við.... sérhver er nú árangurinn.

Þá er rétt að benda á að sömu nýtingarstefnu, eða aflareglu, er beitt í ýsunni og og ef eitthvað er að marka Hafró er ýsustofninn að hrynja. Og svo þegar fleiri tegundir eru teknar inn i dæmið sem einnig þarf að skera niður verður tekjuaukningin sáralítil á milli ára. Í prósentu talið (ef einhverjir skilja það betur) er aukningin lægri en vextir á verðtryggðum húsnæðislánum til almennings.  

Þá er alltaf f sömu lúa aðferðinni beitt til að fegra myndina. En í tilkynningu frá sjávarútvegsráðuneytinu kemur fram að ástand helstu nytjastofna sé gott og betra en hjá mörgum öðrum þjóðum. Því spyr ég; hvaða öðrum þjóðum -  við erum aðeins með 2% af heimsaflanum þrátt fyrir að vera með bestu náttúrulegu aðstæður sem þekkjast fyrir bol- og annan botnfisk.  

Hvenær verður Jóhanni Sigurjónssyni forstjóra Hafró vikið úr starfi vegna getuleysis? Í raun þyrfti að henda út öllum þeim sem einhverjum embættum gegna hjá þessari vísindakirkju.   

Verðmætaaukningin 10 milljarðar

Bréf til Steingríms.

Ég skrifaði Steingrími bréf sem birtist í Fréttablaðinu sumardaginn fyrsta. En það er alveg sama hvað sagt er við Steingrím eða hvaða upplýsingum maður vill að hann meðtaki - allt kemur fyrir ekki. Hann romsar bara sömu rulluna líkt og heilalaus væri.  Þetta var fimmta bréfið sem ég hafði skrifað á stuttum tíma um sjávarútvegsmál. Hin bréfin fjögur hafði ég prentað út með nöfnum allra þingmanna og látið setja í pósthólfin þeirra. Það þarf ekki að taka það fram að enginn hefur séð ástæðu til að svara eða þakka fyrir -  ekki eitt einasta skipti þó bréfin hafi samtals verið 252.   

Bréfið.  

Ágæti sjávarútvegsráðherra, þú sagðir í viðtali nýlega vera sannfærður um að sátt muni nást um fiskveiðimálin og að þið muni lenda málinu eins og þú orðaðir það. Gangi það eftir verður um magalendingu að ræða, því frumvörpin eru í hrópandi andstöðu við loforð stjórnarþingmanna fyrir síðustu kosningar.  Í stað 15% fyrningar er farið í þveröfuga átt og nýtingasamningur gerður við útgerðarmenn til 20 ára.  Þá er hann uppsegjanlegur eftir fimm ár og verði það einhvern tíma gert er alltaf 15 ára uppsagnartími. Þetta á við um 93.4 % af heildar aflamarki þjóðarinnar. Það litla sem eftir stendur er ætlað í  leigupott. Því verður sem næst engu bætt í pottakerfið frá því sem nú er - heldur aðeins látið duga að hræra lítilega í nöfnum þeirra.

Þá er loforð stjórnarflokkana um frjálsar handfæraveiðar hvergi að finna. Þá er heldur engu bætt við strandveiðarnar - svo menn geti áfram verið vissir um að deyja frekar af þeim en lifa. Því er ekkert að finna sem stuðlað getur að aukinni verndun grunnslóða með notkun  umhverfisvænni veiðarfæra. Ekki er heldur gert ráð fyrir aðskilnað veiða og vinnslu eða stakt orð um að öllum bol- og botnfiski skuli landað á opna fiskmarkaði.    Þá er ákvæðið um 40/60 % skiptingu heimilda þegar þorskafli fer yfir 202 þúsund tonn hrein móðgun við allt hugsandi fólk. Væri reglan nú þegar í gildi hefði aðeins tvisvar reynt á hana síðastliðin 20 ár.  Og þrátt fyrir afar hagstæð skilyrði í hafinu um þessar mundir og hækkun á stofnvísitölu þorsks, munu ægitök LÍÚ á Hafrannsóknarstofnun og röng nýtingastefna koma í veg fyrir að á skiptinguna reyni svo einhverju skipti.

Með þinglýstum 20 ára nýtingarsamningi verður mikil breyting. Því með honum fær útgerðin það staðfest að auðlindin sé í raun hennar séreign - hvað sem stjórnarskráin kann að segja. Í dag mega erlendir ríkisborgarar eiga allt að 49,9% í íslenskum útgerðum í gegnum sjóði og hlutdeildarfélög.  En vegna ákvæðis í fiskveiðilögunum frá árinu 1990, sem segir að aflaheimildum sé aðeins úthlutað til eins árs í senn og myndar ekki eignarétt; þá höfum við aðeins eitt staðfest dæmi um erlenda fjárfestingu í íslensku útgerð. En með þinglýstum nýtingarsamningi verða íslensk útgerðarfyrirtæki fyrst áhugaverð fjárfesting. Og það ótrúlega er; að margir þeir þingmenn sem hvað harðast ganga gegn ESB aðild af ótta við erlenda skipaflota - munu með einka-nýtingarsamningi þessum  gera útgerðarmönnum kleift að opna erlendum fjárfestum  beinan aðgang að auðlindinni.

Kvótaþing á að endurvekja í umsjá Fiskistofu. En kvótaþing starfaði í þrjú ár og var lagt niður árið 2001 vegna þess að ekki þótti verjandi  að ríkisstofnun hefði milligöngu og aðstoðaði  útgerðarmenn við sölu á óveiddum fiski - sem samkvæmt 1. grein fiskveiðistjórnarlagana er sameign þjóðarinnar . En sérfræðingar í orðhengilshætti munu finna  lausn á því.  

Þá er svo búið um hnútana að umræðan er látin snúast um hagnað í makrílveiðum, veiðileyfagjald og þess mikla hagnaðar sem myndaðist hjá útgerðinni við fall krónunnar 2008. Umræðan um fiskveiðikerfið er því á hreinum villigötum og látin fyrst og síðast snúast um skattamál.  

Vegna þeirra breytinga sem fyrirhugaðar eru á stjórnaskránni samkvæmt tillögum Stjórnlagaráðs; er afar mikilvægt að forseti Íslands Ólafur Ragnar Grímsson, synji væntanlegum lögunum staðfestingu og vísi þeim í þjóðarathvæði.

Bréf  númer 5.

Undirritaður er fyrrverandi veiðarfærasölumaður... og e.t.v. væntanlegur smábátasjómaður. 

Atli Hermannsson.                             

Klára kvótamálin í vikunni

200 þúsund tonn, ekki meira.

Þetta smellpassar við 40/60 % regluna sem er í nýja fiskveiðifrumvarpinu hans Steingríms. Það er áætluð skipting heimilda þegar þorskafli fer yfir 202 þúsund tonn. 40% eiga að fara í sérstakan leigupott en 60% til núverandi handhafa. Væri reglan þegar í gildi hefði aðeins tvisvar reynt á hana síðastliðin 20 ár. Og þrátt fyrir afar hagstæð skilyrði í hafinu um þessar mundir og hækkun á stofnvísitölu þorsks, munu ægitök LÍÚ á Hafrannsóknarstofnun og röng nýtingastefna koma í veg fyrir að á skiptinguna muni nokkurn tíma reyna. Það verður að flokka það sem meiriháttar mistök ef farið verður eitthvað frammúr 200 þúsund tonnunum fyrir næsta fsikveiðiár.

Þá var átakanlegt að heyra í Jóhanni Sigurjónssyni í fréttum í dag, er hann þrástaglaðist á að þetta væri árangur af réttri nýtingarstefnu. Hvlíkur árangur... Við höfum á undanförnum árum sett af okkur ómældan afla og gríðarleg útflutningsverðmæti vegna vanveiði á þorski svo skiptir hundruðum þúsunda tonna. En svo er hoppað upp á hauginn vegna einhverra 25 þúsund tonna sem til stendur að auka í haust. Af hverju er forstjóri  Hafró ekki leiddur út í handjárnum?   

Í ár er þorskaflinn 20 þúsund tonnum meiri en veitt var hér við land árið 1912... þegar skútuöldin var að líða undir lok..  

Kvótinn færi í 200 þúsund tonn

Fjórða kvótabréfið.

Ég fór á mánudaginn með fjórða bréfið sem ég hef ritað alþingismönnum að undanförnu. Í bréfunum hef ég reynt á einfaldan hátt að leiða þingmenn í skilning um eitt og annað er viðkemur fiskveiðistjórnunarkerfinu - og að við séum í raun ekki með besta kerfi í heimi. En lengi hefur sá háttur verið hafður á af hagsmunaaðilum að gera tiltölulega einfalda hluti er varða fiskveiðikerfið flókna svo sem fæstir hafi tök eða nennu til að kynna sér þau að einhverju gagni. Því vænti ég þess að einhverjir þingmenn sem lesið hafa bréf mín að undanförnu verði nokkru nær því að átta sig á að þær breytingar sem boðaðar verða í nýju fiskveiðifrumvarpi, verður líklega enn einn blekkingarleikurinn til þess eins ætlaður að villa um fyrir fólki svo ákveðin forréttindaklíka geti haldið áfram að arðræna þjóðina.  

 

Steingrímur J. Sigfússon.                                                                      Sunnudagur, 18. mars 2012

Ágæti sjávarútvegsráðherra. ,,Brostin glansmynd strandveiðanna" er fyrirsögn á grein sem Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson framkvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar í Vestmannaeyjum skrifaði í Fiskifréttir þann 16. febrúar. Sigurgeir vitnar þar í rit Hagstofu Íslands um hag fiskveiða og fiskvinnslu fyrir árið 2010. Í greininni segir m.a. ,,Útgerð strandveiðiflotans var rekin með tæplega 30% tapi miðað við svokallaða árgreiðsluaðferð þegar aðrir útgerðarflokkar voru reknir með hagnaði." Þakka ber Sigurgeiri fyrir hug hans í garð þeirra sem eiga undir högg að sækja.

Þess má geta að standveiðiflotanum er einum gert að stunda svokallaðar ,,ólympískar" veiðar. Honum einum er gert að keppa innbyrðis um mjög takmarkaðar aflaheimildir og ljúka þeim á sem skemmstum tíma. Árið 2010 veiddu 568 strandveiðimenn samtals 6.400 tonn af fiski á rétt um 20 veiðidögum. Það liggur í augum uppi að atvinnutæki sem e.t.v. kostar 15 milljónir króna skilar ekki arði á ársgrundvelli með aðeins 20 daga notkun. Í Færeyjum er flokki báta undir 15 tonn að stærð úthlutað 100 veiðidögum sem jafngildir frjálsum handfæraveiðum. Í Noregi er bátum undir 15 metrum úthlutað 40-50 tonnum af þorski auk meðafla í öðrum tegundum. Því erum við miklir eftirbátar frænda okkar Norðmanna og Færeyinga - viljum við það?

Afli strandveiðiflotans  árið 2010 var jafn mikill og aflaheimildir þriggja togara Vinnslustöðvarinnar. Helsti munurinn er e.t.v. sá að togarar VSV notuðu ekki umhverfisvæn veiðarfæri og fengu auk þess frjálsan tíma til að veiða sínar heimildir. Þá er ekki óvarlegt að ætla að ísfisktogarar VSV eyði að jafnaði um 400 lítra af eldsneyti fyrir hvert tonn sem aflað er. Frystitogarar eyða heldur meira. Þá koma þeir heldur ekki með hausana og afskurðinn í land. Gögn frá Fiskistofu segja að árið 2008 hafi frystitogarar landsmanna veitt samtals 84.997 tonn af  þorski, ufsa og ýsu - en landaður afli hafi hins vegar aðeins verið 39.162 tonn - mismunurinn 45.835 tonn fór aftur í hafið.

Til samanburðar eru frystitogarar bannaðir innan færeysku landhelginnar. Færeyska dagakerfið er frábrugðið kvótakerfinu að því leyti að Færeyingar stjórna sókn skipa á miðin. Því hafa færeyskir sjómenn hag af því að koma með allan þann fisk að landi sem í veiðarfærin kemur. Við notum hins vegar aflamarkskerfi -  kvótakerfi og stjórnum því hvað kemur að landi. Því kemur ekki allt í land sem í veiðarfærin kemur - heldur aðeins það sem  ,,borgar sig" að koma með í land. Því eru okkar fiskiskip ekki bara tæki til veiða heldur einnig ,,flokkunarvélar" sem hámarka verðmæti hvers þorskígildis sem í land kemur - áður en að landi er komið. Veiðar og vinnsla er einnig aðgreind í Færeyjum og þar er öllum botn- og bolfiski landað á opna fiskmarkaði - ólíkt því sem hér viðgengst.

Í Færeyjum er eingöngu krókabátum undir 15 tonn að stærð heimilt að veiða innan 6 mílna frá landi. Þá er minni línuskipum heimilt að veiða á milli 6 og 12 mílna. Línuskipum með beitingavélar er gert að halda sig þar fyrir utan og togarar lengst frá ströndinni. Hjá okkur mega togarar undir 42 metrar að lengd víða fara allt upp að 4-5 mílum en frystitogurum er gert að halda sig utan 12 mílna (breitt 13.04)

1)       Í ársbyrjun 2003 ályktaði Alþingi að fela þáverandi sjávarútvegsráðherra að skipa nefnd til að meta kosti og galla færeyska fiskveiðistjórnarkerfisins - en ekkert varð úr.

2)       Um svipað leyti bauð þáverandi sjávarvegsráðherra Færeyja Jorgen Nicklasen, sjávarútvegsnefnd alþingis að koma í heimsókn og kynna sér þeirra kerfi - en ekkert varð úr.

3)       Tumi Tómasson, forstöðumaður Sjávarútvegsskóla Háskóla Sameinuðuþjóðanna  gerði árið 2002 mjög faglega úttekt á stofnmati og veiðiráðgjöf Hafrannsóknarstofnunar. Tillögur Tuma voru að engu hafðar.

4)       Sáttanefnd Guðbjarts Hannessonar, kom sér hjá því að ræða færeyska fyrirkomulagið þrátt fyrir að yfir 80% sátt ríki með kerfið þar - en 80% ósátt með kerfið hér.

5)       Stjórnvöld halda því áfram að slá höfðinu við steininn - spurning hvort þau eigi ekki að slá aðeins fastar.  

 

Bréf  númer 4. Samrit sent 63 alþingismönnum.

Undirritaður er fyrrverandi veiðarfærasölumaður... og e.t.v. væntanlegur smábátasjómaður. 

Atli Hermannsson.             [e-mail]

Þriðja bréfið til alþingis.

Það eru a.m.k. tvær hliðar á þessu makrílmáli eins og mörgum öðrum. En ég hef að undanförnu skrifað alþingismönnum þrjú bréf í tilefni þess að vinna stendur nú yfir við gerð nýs frumvarps um fiskveiðistjórnun. Það passar ágætlega að setja þriðja bréfið hér inn með þessari frétt.

               

                                                                                     Kópavogur. fimmtudagur, 9. febrúar 2012

 

Ágæti alþingismaður. Það er sagt að við Íslendingar séum með besta fiskveiðikerfi í heimi sem allir horfi öfundaraugum til. Þetta er í raun eins og að segja að nýlenduvöruverslunin á Húsavík sé leiðandi á matvörumarkaði á Íslandi og einnig sú besta - því við erum aðeins með rúmlega eitt prósent af heimsaflanum.  Þá má nefna að aflasamdrátturinn hjá okkur síðastliðin 15 ár er aðeins meiri en hjá ríkjum innan ESB - svo því sé nú haldið til haga. Þá má einnig benda á að makríllinn, annar stærsti fiskstofn í Norður-Atlantshafi, dvelur nær allan sinn aldur innan lögsagna ESB ríkja sem hafa a.m.k.70 ár veiðireynslu í þann stofn. En vegna breytinga í hafinu og því hversu stór makrílstofninn er um þessar mundir hefur hann síðastliðin þrjú ár verið að koma hér við yfir sumarið í ætisleit. Þess vegna höfum við gert kröfu um að fá 16% af heildarkvótanum - það teljum við bæði sanngjarnt og réttlátt.

En ef gera á breytingar á íslenska kvótakerfinu byggðar á sömu sanngirnis- og réttlætis ástæðum kveður við annan tón. Sérhagsmunaaðilar ásamt fótgönuliði  þeirra mótmæla og segja að verið sé að taka af þeim til að færa öðrum - og það sætti þeir sig aldrei við. Þetta er kallað tvískinnungur - hafi einhver ekki þegar áttað sig á því.      

Við getum verið sammála um að afskaplega fátt í atvinnuháttum þjóðarinnar líkist því sem var fyrir 100 árum þegar fyrsti togari okkar Íslendinga Coot var fjögurra ára og vélaöldin ný gengið í garð. Engu að síður var þorskaflinn hér við land 152 þúsund tonn árið 1911. Þetta er sama magn og Hafrannsóknarstofnun leggur til að veitt verði á þessu fiskveiðiári. Það kunna örugglega einhverjir að vilja kalla þetta árangur af „uppbyggingu fiskstofna" -  sem sé loksins að skila sér. 

Á 20 ára tímabili frá árinu 1952-1972 var meðal þorskafli hér við land 438 þúsund tonn. Allan þann tíma höfðu allt að 250 erlendir togarar verið að veiðum hér upp að 4 mílum og síðan 12 mílum.  Þá er smáfiskur talinn hafa verið allt að því helmingur aflans. Árið 1972 þegar landhelgin var færð út í 50 mílur og útlendingar reknir af miðunum hafði þorskaflinn samt ekkert minnkað þrátt fyrir  alla þessa löngu og stífu sókn. Það var ekki fyrr en 15 árum seinna, eftir að nýtingarstefna Hafrannsóknarstofnunar var tekin upp að aflinn fór verulega að minnka.        Þeirri nýtingarstefnu og ráðgjöf hefur verið fylgt frá árinu 1972 með yfir 90% nákvæmni - þetta eru staðreyndir hvað sem aðrir kunna að segja.

Þegar nýtingarstefna Hafró er skoðuð (draga úr veiðum, vernda smáfisk og veiða meira seinna) er látið eins og viðtekin líf- og vistfræði eigi ekki við í hafinu. Eða hvað vilja menn annars kalla tilraun sem staðið hefur yfir í bráðum fjóra áratugi án þess að hafa nokkurn tíma sýnt sig að hafa borið árangur?  Hafi hún einhvern tíma gert það þætti mér vænt um að heyra hvaða ár það var.

„Hver sem framvindan verður þá má kalla það staðreynd að Hafrannsóknarstefnan sé búin að hafa af þjóðinni á þessum 25 árum eins og 200 milljarða með því að halda ekki áfram sömu grisjun og veiðimunstri og á árunum 1952-1972"

Þetta eru lokaorð Ásgeirs Jakobssonar, rithöfundar í bókinni Fiskleysisguðinn frá árinu 1996. Í tvo áratugi gagnrýndi Ásgeir, fiskveiðiráðgjöf Hafrannsóknastofnunar í snjöllum ádeilugreinum sem birtust í Morgunblaðinu á sínum tíma. Nú eru liðin 16 ár frá því Ásgeir heitinn skrifaði þessa grein og hefur aflasamdrátturinn aukist síðan. Hvernig sem reiknað er; er ljóst að heildartjón þjóðarinnar af rangri nýtingarstefnu Hafrannsóknarstofnunar er ekki  minna en af samanlögðu  hruni bankakerfisins og tapi lífeyrissjóðanna...og öllum virðist á einhvern óskiljanlegan hátt standa á sama - þér líka.

 

Bréf  númer 3. Samrit sent 63 alþingismönnum.

Undirritaður er fyrrverandi veiðarfærasölumaður... og e.t.v. væntanlegur smábátasjómaður. 

Atli Hermannsson.              [e-mail]

 

 

Makríldeilan: Aðgerðir nái til allra sjávarafurða

Annað bréf til alþingis.

Gott að loðnuveiðarnar skuli ganga vel. Þá er enn mikilvægara að sem mest verðmæti verði gerð úr hverju tonni sem veiðist. 

Ég skrifaði alþingismönnum bréf um daginn og reyfaði þar skoðanir mínar á fiskveiðikerfinu. Því sagt er að vinna standi yfir við gerð stjórnarfrumvarps sem leggja á fram fljótlega. Mér er nefnilega mikið í mun að alþingismenn viti eitthvað um fiskveiðikerfið eins og það er áður en þeir samþykka breytingar á einhverju sem þeir þekkja ekki - var þessi ekki svolítið djúpur.

 

Meðfylgjandi er bréf númer 2. En þingmenn eru nýbúnir að fá þriðja bréfið sem ég læt hér inn fljótlega.

 

                                                                                      miðvikudagur, 25. janúar 2012                       

Ágæti alþingismaður. Hafir þú lesið bréf mitt frá því í síðustu viku ættir þú að hafa áttað þig á mikilvægi þess að endir verði bundin á landlæga óánægju almennings með núverandi fiskveiðistjórnunarkerfi.  Þá veistu einnig að þjóðinni er ekki samboðið að stjórnvöld ætli einhverjar lítilfjörlegar auka ívilnanir eða smáaura hækkun á veiðileyfagjaldi sem lausn á því máli. Þjóðin mun ekki láta blekkjast af nýyrðum eins og -„umframhagnaður" -  sem ætlað er að smjúga í gegnum smáfiskaskiljuna og hríslast þaðan niður til almennings með svifrykinu.

Lausnin liggur í orðum eins og réttlæti, sanngirni og mannréttindi - orð sem oft hafa heyrst í þinginu síðustu daga af minna tilefni. Nú þegar bæði forsætis- og þú sjávarútvegsráðherra hafa lýst því yfir að gagngerar breytingar verði gerðar á fiskveiðikerfinu, hafa sérhagsmunaaðilar ásamt fótgönguliði þeirra komið sér fyrir í skotgröfunum.  Þeirra óska staða er líklega sú að ekkert frumvarp verði lagt fram. En hverjir eru þetta .....?          Þetta eru nokkurn vegin sömu lögaðilar og staðið hafa undir u.þ.b. 45% styrkja til Sjálfstæðisflokksins síðustu ár. Því reynir flokkurinn eftir megni að valda þeim ekki vonbrigðum. Nægir að nefna hvernig flokkurinn brást við síðastliðið vor þegar Jón Bjarnason bætti skitnum 2 þúsund tonnum af þorski við strandveiðikvótann. Það var talið mjög óábyrgt af Jóni, nema að undagenginni sérstakri hagfræðiúttekt á áhrifum þess á þjóðfélagið.

Þá er almenningur rækilega minntur á að ekki megi fórna hagræðingunni í greininni og að núverandi handhafar veiðiheimilda hafi keypt þær - og þær verði því ekki af þeim teknar. Þegar „kaupin" eru skoðuð kemur í ljós að stórútgerðin eignfærði og afskrifaði öll kvótakaup hjá sér á árabilinu 1990 til 2003. Fyrstu fimm árin um 20% þá um15% og undir það síðasta um 10%. Kaupin voru dregin frá skatti og því hefur stórútgerðin í raun ekki orðið af eina einustu raun-krónu fyrir kvótann. Þá sáu margar útgerðir á sama tíma þann kost sér vænstan að leigja frá sér þorskinn til netabáta á meðan þeir einbeittu sér að úthafsrækju fyrir norðan land, sem gaf vel af sér á þessum árum.

Enn ein rökin fyrir óbreyttu kvótakerfi eru sögð vera, að núverandi handhöfum kvótans beri að fá væntanlega aukningu aflaheimilda vegna þess að þeir hafa tekið á sig allar skerðingarnar á umliðnum árum. Þessi rök halda ekki vatni,- ekki frekar en að fyrirtækjum í öðrum starfsgreinum sé gefin trygging fyrir því að næst þegar uppsveifla verður í atvinnulífinu renni aukningin til þeirra - og aðeins þeirra. Rekstur útgerðafyrirtækja er áhættufjárfesting rétt eins og önnur atvinnustarfsemi, þar sem gera verður ráð fyrir að geta tapað öllu ef  ill árar. Þetta eru ekki verndaðir vinnustaðir.

Þá er ekki síður áhugavert að skoða hvernig kaupin gerast á eyrinni, þar sem veiðar og vinnsla eru á sömu hendi. Því til viðbótar á stórútgerðin að mestu þau sölu- og dreifingarfyrirtæki sem hún á í viðskiptum við erlendis ásamt mörgum fiskvinnslum vítt og breytt um Evrópu. Því er nema von að maður spyrji,  hvar myndast „umframhagnaðurinn" ?      

Að lokum vil ég benda á viðtal frá 4. mars 2010 við Pétur H. Pálsson, framkvæmdastjóra Vísis hf. og finna má á slóðinni grindavik.is. Vísir hf. er með betur reknum útgerðar- og fiskvinnslu fyrirtækum landsins og gerir út 5 línuskip sem öll eru á fimmtugsaldri. Í viðtalinu bendir Pétur á hversu mikilvægt sé að halda í óbreytt kerfi með þeim orðum að fyrirtækið hafi fjárfest í sjávarútvegi í Kanada, en erfileikar væru þar sem stendur, Pétur sagði að verkefnið í Kanada tæki 5 til 10 ár. Afkoman á Íslandi mun því standa undir kostnaði þangað til og fjárfestingin mun ráða miklu um stöðuna að þeim tíma liðnum: ,,Það er því mikið í húfi fyrir okkur að reksturinn á Íslandi gangi áfram eins og verið hefur," sagði Pétur. Þá vitum við það, arðinum af auðlindinni er ekki ætlað að standa straum af kostnaði við endurnýjun á tæplega 50 ára gömlum fiskiskipum, heldur til áframhaldandi fjárfestinga erlendis. 

Bréf  númer 2. Samrit sent 63 alþingismönnum.

Undirritaður er fyrrverandi veiðarfærasölumaður... og e.t.v. væntanlegur smábátasjómaður. 

Atli Hermannsson.               [e-mail]

Búin með helming loðnukvótans