Nýtt rannsóknarskip?

Það segir í fyrirsögninni að "nýtt skip muni bæta rannsóknir". Ég er algerlega ósammála því. Hvað er það annars sem nýja skipið á að gera sem eldri skipin geta ekki; nákvæmlega ekkert sem skiptir máli. Forstjóri Hafró nefnir í meðfylgjandi viðtali; að hægt verði að vera úti í verri veðrum - við loðnumælingar. Nú spyr ég, er einhver knýjandi þörf á því? Nei svo sannarlega ekki. Því við eigum einn glæsilegasta flota uppsjávarskipa sem er fullfær um að finna þær loðnu - peðrur sem finna þarf þegar mest á reynir eftir áramótin. Þannig hefur það verið undanfarin ár, enda best að hafa sem flest skip við leitina sem geta farið yfir sem stærst hafsvæði á sem skemmstum tíma. Þá dreg ég í efa að nýja rannsóknarskipið verði búið betri tækjakosti en uppsjávarflotinn - því hann er einfaldlega ekki til. Svo er það sér kapituli að kunna á tækin í dag. Ég sé t.d. nýja skipið fara út eftir áramót að leita að loðnu og það verði ekki fyrr en að lokinni vertíð að þeir verði farnir að ná þokkalgum tökum á tækninni.

Mun nýja skipið gera eitthvað fyrir okkur varðandi þorskinn? Ekki kem ég auga á það. Því hryggjarstykkið í stofnmati Hafró er togararallið sem saman stendur af togi nokkurra skipa á nákvæmlega sama tíma ár hvert - og ennþá gert með sama hætti og get var fyrir 1980. Þar má heldur engu breyta sem spillt gæti samanburði við fyrri rannsóknar. Ég gæti t.d. alveg trúað því að millibobbingarnir séu enn á sínum stað. Vandamálið er ekki að það vanti nýtt skip, ný gögn eða fleiri sýni til að rýna í. Enda snýst nútíma fiskifræði um að rýna í tölvur og formúlur frekar en nokkuð annað.  Vandamálið er stofnunin sjálf og hefur verið allar götur frá stofnun hennar. Fjölmörg gögn og skýrslur staðfesta það.

Frá árinu 1950-1975 var meðalafli í þorski 450 þúsund tonn. Allan þann tíma vorum við með stóran flota Breta og Þjóðverja sem lengst af fiskuðu fyrir innan 12 mílurnar með klædda poka og minni möskva en eftir að "okkar færustu vísindamenn" tóku yfir stjórnina. Fyrstu árin eftir að Hafró kom til sögunnar hélst afli nær óbreyttur, en síðan fór að síga á ógæfuhliðina og afli fór á tímabili niður í þriðjung þess sem áður var. Afli var sem sagt í sögulegri lægð u.þ.b. 20 árum eftir að rákum útlendinga út fyrir 200 mílurnar og við einir sátum að auðlindinni.

Síðastliðin 40 ár höfum við verið að "byggja upp" samkvæmt nýtingarstefnu Hafró. Á öllum þeim tíma erum við rétt núna að nálgast 75% af þeim jafnstöðuafla sem var fyrir daga Hafró. Og það stórundalega er; að þetta er talið vera árangur sem blásinn er upp i fjölmiðlum. 

Vissulega er þorskstofninn í sögulegri stærð um þessar mundir - en veit það á gott? Nei svo sannarlega ekki, því ekki má veiða nema 20% af viðmiðunarstofninum ár hvert - eða u.þ.b. jafn mikið og árlega drepst náttúrulegum dauðdaga. Þá er samsetning stofnsins afskaplega óhagstæð. En hún samanstendur af óvenju háu hlutfalli af gömlum árgöngum - stórum fiski - sem étur ungviðið. Þetta sýnir sig í afla strandveiðisjómanna. En mjög víða eru þeir að fá 5+ og jafnvel 8+. Yngstu árgangana finnum við svo í maganum á þeim stóru.                   

Nýtt skip mun bæta rannsóknir