10 bátar á leiðinni - út

Hvað segir þessi frétt okkur? Hún segir okkur t.d. að þjóðir sem sagt er að standi okkur langt að baki í sjávarútvegi, eru að gera það bara ágætt. Þessar þjóðir væru ekki að kaupa báta af Trefjum sem býr við tvöfaldan launakostnað miðað við marga aðra, nema vegna þess að þeir sjá sér hag í því, geti gert þá út og lifað á því.

Við skulum bara horfast í augu við að smábátaútgerð á Íslandi er komin að fótum fram. Ef við skoðum meðalaldurinn á smábátaflotanum er hann nærri því að komast á fimmtugs aldurinn. Það hefur nær engin endurnýjum átt sér stað á undanförnum 20 árum, ef frá eru talin nokkur skip 13- 15 metrar að stærð. Þó þau tilheyri smábátaflotanum í dag veit hver maður að það eru ekki smábátar. Ég er að tala um báta undir 10 metra sem flestir eru í strandveiðikerfinu. Það kerfi er eins og við vitum ekkert til að byggja á og er hvorki til þess fallið að lifa á því né deyja. Þó frekar deyja því flestir sem strandveiðar stunda eru um og í kringum ellilífeyris aldurinn. Það er vissulega grátbroslegt, vegna þess að kerfinu var að sögn komið á til að auka nýliðun í greininni.

Þá hefur á undanförnum árum verið einkar sérkennilegt að fylgjast með umræðu stjórnmálamanna um smábátakerfið, því dramatíkin hefur á köflum verið líkust því að til hafi staðið að eitra fyrir ungabörnum ef nokkrum dögum eða kílóum yrði bætt við heimildirnar.    

Við stöndum frammi fyrir því að smábátaflotinn er að þurrkast út. Á ákveðnu árabili voru t.d. smíðaðir hér yfir 400 Sómabátar, en það sem af er þessari öld eru þeir aðeins rúmlega 20. Nær öll bátasmíði hefur lagst af í landinu að Trefjum frátöldum sem smíðar nær eingöngu fyrir erlenda markaði. Fyrir utan Trefjar í Hafnarfirði höfðum við Samtak, Bátasmiðju Guðmundar og Mótun sem allt er farið í þrot. Þá er Seigla brunnin í annað eða þriðja skiptið og rústir einar. Einnig voru smíðaðir bátar hjá Knörr á Akranesi og einn og einn hjá Baldri á Hlíðarenda við Akureyri. Það eina sem heldur lífinu í þeim fáu sem eftir eru er viðhaldsvinna, síðustokkar og þess háttar.

Það er kaldhæðnislegt að horfa upp á þetta, hjá þjóðflokki sem telur sig fremstan og mestan þegar kemur að fiskveiðum og vinnslu - en getur ekki gert út smábáta. Ef markmið stjórnvalda (LÍÚ) er að drepa alla smábátaútgerð í landinu þá eru þeir vissulega á réttri leið.

Við erum þar fyrir utan að verða búnir með loðnuna, rækjuna, íslensku vorgotsíldina, humarinn, úthafskarfann, djúpkarfann og mest allan flatfisk allt í kringum landið.. Megnið af þessu til að "byggja upp" allt of stóran þorskstofn til að standa undir 250 þúsund tonna veiði. Þorskstofninn er stórlega vannýttur svo miklu nemur. Árangursríkast væri að bæta við öðrum 200 þúsunt tonnum eða gefa allar veiðar frjálsar í eitt ár og sjá svo til. En það vill Stórútgerðin sem allt á og öllu ræður alls ekki. Hún vill ekki meiri þorskveiði, því afhendingaröryggið er fyrir öllu eins og við vitum. Hún vill geta sent togarann út og hann fyllt sig á innan við fjórum sólarhringum eða fyrr. Svo koma menn fram í fjölmiðlum og vilja kenna breyttum umhverfis ástæðum um alla hluti, þegar það er líklegast rotin sérhagsmunagæsla örfárra aðila sem keyrir alla eyðinguna áfram - jafnt ofan- sem neðansjávar.      

Tíu bátar á leiðinni frá Trefjum