Lítilsvirðing.

Góður vinur minn var í Breiðavík. Hann var tekinn af barnaverndaryfirvöldum fyrir það eitt að vera uppátækjasamur og koma úr systkinahópi einstæðrar móður. Er hann er tekinn frá fjölskyldu sinni vissi hann ekki annað en að hann væri að fara í stutta sumarbúðaferð. En ferðin breyttist í tveggja ára vítisvist þar sem beðið var öllum stundum að fá að komst heim til móður sinnar og systkina. Ég kann ekki að setja mig í hans spor, en þeir sem hafa frjótt ímyndunarafl geta velt fyrir sér þeim áhrifum sem það kann að hafa á 12 ára dreng að finnast hann vera svikinn og yfirgefinn auk þess að vera lítilsvirtur og misnotaður í tvö ár. Þeir sem hafa upplifað aðeins eitt af þessu gleyma því seint.

Nú réttum 40 árum seinna ætlar ríkisstjórnin að greiða vini mínum „bætur" fyrir það óréttlæti sem hann varð fyrir. En samkvæmt fyrstu fréttum verða þetta ekki bætur - heldur enn ein lítilsvirðingin sem honum eru sýndar af þeim sem valdið hafa...  Hann mun eiga von á að fá ein mánaðarlaun ráðherra í ríkisstjórn Íslands fyrir „ómakið".

Ef þetta verður niðurstaðan má hver og einn ráðherra ríkisstjórnarinnar hundur heita fyrir þessa lágkúru.  

Telja bætur of lágar

Ný stóriðja?

Það er ánægjulegt að nú á "síðustu og verstu tímum" skuli vera að bætast í fiski-flóruna stofn sem  vonandi á eftir að skapa  uppsjávarflotanum miklar tekjur um ókomin ár - líkt og stóriðja. Þetta eina hal hjá Margréti EA er hvorki meira né minna en 1% af þorskkvóta þessa árs svo það sé sett í samhengi. 

Við það má bæta að Jón Kristjánsson fiskifræðingur skrifaði grein í Fréttablaðið í síðustu viku undir fyrirsögninni virkjum miðin. þar undrast hann að skipa eigi nefnd til þess að kanna áhrif kvótakerfisins á landsbyggðina, þrátt fyrir að fyrir liggi skýrsla um málið frá 2001 - og allir nema ráðamenn geri sér grein fyrir að kerfið hafi nú þegar lagt mörg sjávarpláss í rúst. Neikvæð áhrif kvótakerfisins á landsbyggðina hafa verið öllum ljós, nema sægreifum og ráðamönnum.

 

Jón segir jafnframt í grein sinni:

"Ég átti erindi á Breiðdalsvík um daginn, þar voru fáir á ferli nema ferðamenn að fylla á bifreiðar sínar - úr sjálfsala.Tvær trillur voru við bryggju en enginn var á ferli við höfnina. Enginn bátur sást á hafinu svo langt sem augað eygði. Þaðan ók ég norður um til Egilsstaða, yfir Hellisheiði eystri og norður fyrir Sléttu til Akureyrar.

Ofan af Hellisheiði eystri var engan bát að sjá til hafs á Héraðsflóa og engan heldur á Vopnafirði. Í kauptúninu var lítið um að vera og ekkert líf við höfnina. Á Bakkaflóa sáust 2 trillur undan Langanesi.

Á Þórshöfn var sama sagan, örfáir bátar við bryggju en ekkert fólk að vinna, enginn fiskur og enginn bátur sást á sjó á Þistilfirði.

Af veginum við Súlur sunnan Raufarhafnar sást enginn bátur á sjó. Raufarhöfn er varla skugginn af sjálfri sér, örfáar trillur en enginn virtist vera í veiðiskap og engin sála var við höfnina. Þarna sá ég Kúbueinkennin, sem ég kalla svo: Húsum ekki haldið við, þau ekki máluð en látin grotna niður. Ein búð, opin fáa tíma á dag, engin dagblöð um helgar og eldsneyti aðeins úr sjálfsala. Þegar ekið var fyrir Melrakkasléttu var heldur engan bát að sjá, ekki heldur í Öxarfirði og á Kópaskeri voru fáir bátar við bryggju og enginn umgangur.

Annað sem einkenndi þessi sjávarþorp var að þar var nær engan fugl að sjá, örfáa hettumáva og fáeinar kríur, það var allt. Þetta var öðruvísi meðan menn stunduðu sjó á Íslandi, þá iðuðu allar hafnir af fugli, sem var að fá sér í gogginn.

Út af Tjörnesi var engan bát að sjá, það var ekki fyrr en kom að Húsavík að einn hvalaskoðunarbátur sást á leið í land með ferðamenn. Talsvert var af trillum í höfninni en lítið um að vera, flestar í biðstöðu vegna kvótaleysis.

Í öllu krepputalinu núna leggja menn til að taka erlent lán til að auka gjaldeyrisforðann. Engum virðist detta í hug að fara í sjóinn og sækja gullið þaðan. Þjóðinni er haldið í kreppu vegna þess að Hafró heldur því fram að það þurfi að "byggja upp þorskstofninn" með friðun, helst veiða ekki neitt. Ráðamenn gleypa ráðleggingarnar hráar þótt löngu hafi verið sýnt fram á að þetta sé líffræðilega ómögulegt. Vitnar þar best um 30 ára árangursleysi þessarar "tilraunar".

Það er á færi sjávarútvegsráðherra að bregða töfrasprota yfir sjávarþorpin og landið allt með því að auka aflaheimildir, stokka allt kerfið upp - og reka þjálfarann. Fyrir hverja er annars verið að reyna að byggja upp fiskstofnana? Það verða brátt engir eftir til þess að veiða."

Jón Kistjánsson. 

Höfundur er fiskifræðingur.

 

 

Methal hjá Margréti EA

Í tilefni sjómannadagsins.

Það eru 70 ár síðan Sjómannadagurinn var fyrst haldinn hátíðlegur og því merkileg tímamót nú á árlegum degi hátíðar og réttindabaráttu sjómanna.

Árið 1987 voru sett lög um Sjómannadaginn og reglur til að tryggja sem flestum sjómönnum frí á sjómannadaginn. Þar er einnig ákvæði um að sjómannadagurinn skuli vera almennur fánadagur og er hann því einn af 11 opinberum fánadögum landsins.

Að þessu sinni væri eðlilegast að ríkisstjórnin dragi einhvern hentifána að húni. Því eins og kunnugt er þá fengu stjórnvöld í október 2007 alvarlega áminningu frá mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna. Í áliti nefndarinnar segir að ríkisstjórn Íslands mismuni þegnum sínum og brjóti mannréttindi. Nefndin vísar til 1. greinar laganna um stjórn fiskveiða nr. 38/1990 sem segir að nytjastofnar á Íslandsmiðum séu sameign íslensku þjóðarinnar. En kvótakerfið mismuni, því veiðiheimildum hafi eingöngu verið úthlutað samkvæmt veiðireynslu áranna 1981 til 1983.Sú ráðstöfun kunni að hafa verið sanngjörn og eðlileg tímabundið. En með setningu laganna nr. 38/1990 hafi ríkisstjórn Íslands breytt réttindum almennings til þess að nýta opinbera eign í sérréttindi til valinna einstaklinga. Þeir sem hafi fengið úthlutað aflaheimildum og ekki nýtt þær geti selt þær, leigt og veðsett í stað þess að skila þeim aftur til ríkisins í samræmi við alla sanngjarna og réttláta mælikvarða.

Sérhagsmunagæsla er því kjarni kvótakerfisins þó svo að lögin segi annað. Þau segja tilganginn vera að vernda fiskstofna,  bæta nýtingu þeirra og tryggja með því trausta atvinnu í landinu.

En hvernig hefur tekist til? Eftir 25 ára tilraunastarfsemi hjá ríkis-vísindakirkjunni Hafró er enn verið að slá höfðinu við steininn. Þorskaflinn er t.d. aðeins einn þriðji af því sem eðlilegt getur talist - eða svipað og Bretar veiddu hér áður fyrr. Þá eru flestir aðrir fiskstofnar aðeins hluti af því sem var fyrir daga kvótakerfisins. Ef ekki væri fyrir nær stöðugar verðhækkanir á erlendum fiskmörkuðum á undanförnum árum væri útgerðin með sínar 300 milljarða í skuldum fyrir löngu komin í þrot.

En er breytinga þörf? Ekki segir ríkisstjórnin sem segir kvótakerfið það „besta í heimi". Þá segir hún að hingað liggi stöðugur straumur erlendra stjórnmála- og fræðimanna - sem vart geta hamið sig fyrir hrifningu. En mun ríkisstjórnin bregðast við áliti mannréttindanefndar Sameinuðu þjóðanna? Frekar ólíklegt að svo verði. Því forsætisráherra segir þjóðina ekki bundna af áliti nefndarinnar, þó sjávarútvegsráðherra útiloki ekki að einhverjar breytingar kunni að vera nauðsynlegar. Verði brugðist við - verður það að öllum líkindum auvirðilegt og eingöngu ætlað þeirri hlið sem snýr útá við - í átt að öryggisráðinu. Því munu mannréttindi sjómanna áfram verða fótum troðin. Sjómenn ættu því að minnast þess í aðdraganda næstu alþingiskosninga - og kjósa með fótunum.   

 

Þessi pistill birtist einnig í fréttablaði Frjálslyndra í Kópavogi.

 

Ekki forsendur til að greiða skaðabætur

þægilega dasaður.

Þetta myndband er frá Live 8 og var hápunktur þeirra tónleika fyrir marga hluta sakir. En við sem sáum Pink Floyd 1994 á Pulse tónleikatúrnum verðum aldrei söm eftir það. Þetta vita líka allir þeir sem hafa eignast Pulse á DVD. Ég sagði líka í mörg ár á eftir að ef ég ætti eftir að þurfa að toppa þann viðburð... þá þyrftir það að vera ferð með geimskutlunni

„Mest hugsað til Pink Floyd“

Birta og ylur.

Hún mun færa þjóðinni birtu og yl sagði Jón Sólnes þegar öll spjót stóðu á honum að mig minnir árið 1975. Jón var þá formaður Kröflunefndar sem hafði yfirumsjón með framkvæmdum á svæðinu. Ég minnist Jóns með hlýhug. En Jón hitti ég í fyrsta skipti er ég bað hann um víxil í Landsbankanum á Akureyri árið 1973 til kaupa á bifreið. Þá var sá siður að fólk bað bankastjóra gjarnan um helmingi hærri upphæð en það þurfti í von um að fá helminginn. Ég undirbjó mig því samkvæmt því. Ég man ennþá hvernig mér leið að þurfa að fara og ljúga að sjálfum bankastjóranum og einum af mikilmennum bæjarins. Þá leið mér enn undarlegar þegar hann samþykkti upphæðina með þeim varnarorðum að gæta þess vandlega að láta ekki plata mig.

Jón var nefnilega mikilmenni þó lágvaxinn væri og spurði ekki um flokksskírteini eins og plagsiður var á þessum árum. Því kom það mér verulega á óvart þegar fjölmiðlar og andstæðingar hans í pólitík fóru að veitast að honum persónulega vegna tafa við framkvæmdir við Kröfluvirkjun. Þá var honum núið því um nasir að fara ógætilega með almannafé, en kostnaður hafði að hluta farið úr böndum og tafir orðið við framkvæmdirnar. Jón stóð um tíma blóðugur upp fyrir axlir við að bera af sér sakir en ekkert virtist duga - fella átti Jón af stallinum hvað sem það kostaði. En hluti af skýringunni gæti hafa legið í því, að Jón var ekki allra, hann var grófur í orðavali og virkaði hrokafullur á þá sem ekki þekktu hann. Því var hann kannski of auðvelt skotmark fyrir þá sem kunnu á fjölmiðlana.

Varðandi gagnrýnina á Jón Sólnes og hans verk þá var hún í meira lagi ósanngjörn. Því þær tafir sem urðu á framkvæmdum snéru allar að hlutverki Orkustofnunar og erfiðleikum við öflun á gufu fyrir virkjunina - en ekki því sem heyrði beint undir Kröflunefnd sem var heldur á undan áætlun ef eitthvað var með stöðvarbygginguna. Þá var bruðlið á svæðinu nær algerlega á kostnað Orkustofnunar sem fór ekki framhjá þeim sem störfuðu við Kröflu á aðal framkvæmdatímanum. Það var t.d. urmull af bílaleigubílum á svæðinu eins og frægt frægt var, en flestir þeirra tilheyrðu starfsmönnum Orkustofnunar eða undirverktökum þeirra.

Varðandi gagnrýnina á Jón Sólnes þá var maður honum á stundum argur, því manni fannst hann hafa getað varið sig svo miklu betur. Hann tók allt á sig eins og hann nyti þess að láta ungu mennina berja á sér. Því gekkst hann fúslega við vandræðagangi Orkustofnunar og bílabruðlinu þó hann hafi sjálfur látið gamla Pegautinn duga. Þá var ekki háum skrifstofukostnaði til að dreifa, því Jón hafði komið störfum nefndarinnar fyrir á skrifstofu sinni í Landsbankanum. En harðasta- og óbilgjarnasta gagnrýnin á Jón kom ekki frá andstæðingum hans í pólitík, heldur samflokksmönnum. Þeir unnu sér ekki hvíldar fyrr en þeim tókst að rýma sæti hans á Alþingi fyrir yngri manni, með fágaðri framkomu -  sem bætti ásýnd flokksins og hafði unnið sér það helst til frægðar að kunna að setja saman stöku. Dauðasynd Jóns Sólness var að fá tvíborgaðan símreikning - sem "félögum" hans tókst að lokum að grafa upp - hverjir aðrir.                   

Vilja stækka Kröfluvirkjun

Reykjanesbrautin.

Það setur alltaf að manni óhug við fréttir af bílslysum. En hann staldrar því miður/sem betur fer ekki lengi við í höfðinu á manni. Ef slysið á Reykjanesbrautinni nú í morgun gerði það, þýddi það einfaldlega að ég kannaðist við eða væri nátengdur einhverjum sem í því lenti.

Reykjanesbrautin virðist vera líkust rússneskri rúllettu nú eftir að framkvæmdir lögðust niður er verktakinn Jarðvélar ehf. fóru á hausinn. Það eru vissulega þrengingar á veginum sem skapa mikla slysahættu. En á haustmánuðum fór ég daglega þar um og tel mig því vita nokkuð um hvað verið er að tala þegar gagnrýni á ónógar merkingar ber á góma. En ég get bara ekki verið sammála þeirri gagnrýni. Það logar allt í merkjum á svæðinu og vísbendingum um að varlega eigi að fara. En er farið eftir þeim? Nei aldeilis ekki. Þær eru hundsaðar nær algerlega. Þeir sem keyra á um eitt 100 eiga það til að draga niður í 90 eða svo - en fæstir gera það svo nokkru nemur.

Til að fá landann til að hægja á sér niður í 50 eins og ætlast er til á ákveðnum köflum og ætti ekki að fara framhjá neinum, þá þyrftir að setja upp vegatálma eða hraðahindranir eins og eru á Álfhólsveginum í Kópavogi -  með 50 metra millibili. Það er sem sagt ekki fyrr en óþægindin eru farin að verða óbærileg að við drögum úr hraðanum. Hvernig er það t.d. ekki á sumrin úti á landi þegar verið er að olíubera og laga malbikið. Þá eru vegfarendur gjarnan beðnir að hægja á sér niður í 30 kílómetra. En hver er reynslan? Við komum að mölinni gjarnan á 100 og hægjum niður í sirka 70. Og við gerum það ekki af tillitsemi við starfsmenn eða til að draga úr hættu á slysi.... Nei við gerum það af tillitsemi við bílinn sem við viljum ekki að skemmist á lakki undan grjótkastinu. Annars væri það sennilega ekkert nema dauðinn sem fengi mann til að hægja á sér.

Þá er þráfaldlega tönglast á því að merkingar séu með allt öðrum og betri hætti erlendis. En ég held að þetta sé bábilja. Það er einfaldlega þannig með okkur þegar við ökum erlendis, að þá veitum við merkingum miklu meiri athygli... það liggur í hlutarins eðli og þá erum við með hugann við aksturinn...          

Þrír á gjörgæsludeild

Siglingin.

Við skötuhjúin, ég og Ingibjörg brugðum undir okkur betri fætinum um daginn og drifum okkur ásamt kunningjahóp í siglingu um Karabíska. Þetta var enginn smábátur sem við fórum með heldur annað stærsta skemmtiferðaskip veraldar, 138 þúsundir tonn (svipað og þorskkvótinn) Eins og ég sagði var um betri fótinn að ræða hjá okkur (dansfóturinn). En þessi hópur samanstóð af "sex" hjónum sem saman hafa verið í dansi hjá Dansskóla Heiðars í bráðum 10 ár. (já ég leyni á mér) Við flugum til Orlando og vorum þar í tvo daga áður en haldið var frá Port Canaveral sem er í klukkutíma akstri frá. Skipið hét Mariner of the Seas og tilheyrir The Royal Carabbian sem er að stærstum hluta í eigu Norðmanna. Þetta var sjö daga sigling þar sem farið var í land á þremur stöðum. Costa Rica, St. Martiner og St. Tomas sem tilheyra Jónfrúareyjum. Þá fengum við smá auka siglingu upp að höfninni til Bahamas vegna veikinda eins farþegans. Ég ætla ekki einu sinni að reyna að útskýra hvað fyrir augu bar eða hvers lags upplifun það er að fara í ferð sem þessa. En í albúminu hér til hliðar eru nokkrar myndir sem segja eitthvað til um það "hvað gekk á". Það skal tekið fram að youtube ræman er tekin á "aðalgötunni" sem er 130 metra löng liggur eftir miðju skipinu með verslanir, bari og kaffihús á bæði borð.    

Sikileyjarvörn

Helgi Áss Grétarsson heldur uppi vörn fyrir kvótakerfið þrátt fyrir það hvernig komið er fyrir því. 

Hann skrifar grein í Fréttablaðið í dag föstudag og rekur sögu kvótakerfisins með nokkuð frjálslegum hætti svo ekki sé meira sagt. Hann byrjar t.d. strax í fyrstu málsgrein á þvælu en ekki staðreyndum. Helgi segir: "Þegar aflabrestur varð í þorskveiðum á árunum 1982-1983 sem og umtalsverður taprekstur í fiskveiðum náðist samstaða á meðal hagsmunaðila og stjórnvalda um að taka upp breytta stjórn botnfiskveiða fyrir árið 1984."

Það var enginn aflabrestur. En ef Helgi vill endilega kalla 388 þúsund tonna afla 1982 og 300 þúsund tonn 1983 aflabrest. Hvað kallar hann þá 130 þúsund tonn eftir 25 ára þrotlausa uppbyggingu? ...kannski besta kerfi í heimi?  

Þá segir Helgi Áss m.a. þetta undir millifyrirsögninni atvinnufrelsið og ofveiðivandinn 1984-1990. "Atvinnufrelsið á tímabilinu 1984-1990 átti þátt í að samtals var landað 440 þúsund tonnum af óslægðum þorski umfram það sem ráðherra hafði ákveðið sem heildaraflaviðmiðun og 635 þúsund tonnum umfram það sem Hafrannsóknarstofnun hafði mælt með."

Ef við skoðum stofnmat þorsks, aflann og ráðgjöfina á þessu "hræðilega tímabili" - að mati Helga. Þá var stofnmat þorsks árið 1984 900 þúsund tonn. Til ársins 1990 var á hverju ári farið 31% -38% frammúr ráðgjöf Hafró. En þrátt fyrir alla frammúrkeyrsluna stækkaði stofninn á milli einstakra ára og var 834 þúsund tonn 1990 - eða því sem næst það sama og 1984. En þá barði þáverandi Sjávarútvegsráðherra í borðið og tók fyrir framúrkeyrsluna í eitt skipti fyrir öll. Nú átti að sýna ábyrgð og festu og koma þorskstofninum í áður þekktar hæðir. En söguna þekkjum við... Síðastliðin 18 ár hefur verið farið 94% eftir ráðgjöf Hafró... með þeim afleiðingum að það stefnir í sögulegt lágmark.

Því skora ég á Helga Áss. að útskýra hér fyrir neðan í hverju "glæpurinn" er fólginn.   

Tillitsleysi.

Það er margt sérkennilegt að gerast þessa dagana. Pólitíkusar talast við einn daginn eins og bestu vinir og svo bara alls ekki þann næsta -  og þó mikið liggi við. Látum það vera. En ætli það teljist ekki til undantekninga að líki sé holað niður svo gott sem við inngang í kirkju án þess að sóknarpresturinn hafi hugmynd um. Að nánasta samstarfsfólk prestsins, sóknarnefndin skuli ekki hafa látið prestinn á staðnum vita hvað stóð til. Sóknarpresturinn kom fram í fréttum og bar sig vel... fannst þetta jú frekar sérkennilegt... en bætti við að nefndinni bæri engin skylda til að láta sig vita. Já, hann hélt uppi vörn fyrir sóknarnefnda í ofanálag. En fjandakornið... Ef ég væri sóknarpresturinn og það væri komið fram við mig af lítilsvirðingu og tillitsleysi líkt og gerðist í þessu tilfelli, þá ætti ég líklega frekar erfitt með að bera mikla virðingu fyrir því fólki í framhaldinu.     

Fischer vildi kaþólska útför

Gleymt og grafið.

Frétt sem þessi frá Sri Lanka kemur mér ekkert á óvart. Eins og fram kemur annars staðar á blogginu mínu þá hef ég nokkur kynni af eyjunni. Eitt sinn er ég var þar og dvaldi á meðal Evrópubúa nálægt Free Trade svæðinu við Katunayaki. Þá sagði enskur textílhönnuður mér sem dvalið hafði í 25 ár í landinu. Að löng frí eins og t.d. fjögurra daga hátíðir búddista væri afleitt fyrir fyrirtækið sem hann stjórnaði. Því það tæki ekki lengri tíma fyrir þjálfaða saumakonu að glupra niður því sem henni hefði verið kennt. Hann sagði mér t.d. að eitt sinn er hann hafi verið að taka í notkun nýjar vélar og haft 2.000 konur á vikunámskeiði af því tilefni... að þá hafi Vasak hátíð Buddista siglt í kjölfarið og það hafi þurft að endurtaka náskeiðið frá grunni.

Þá gáfu Japanir eyjaskeggjum fullkominn tækniháskóla fyrir einum 13-14 árum síðan. Hann var t.d. með sólarsellum á þakinu til að knýja sum af hinum fullkomnu kennslutækjum sem þar voru. Réttum 10 árum seinna hringdu þeir til Japans og sögðu græjurnar verulega farnar að slappast. Japanirnir komu því með næstu vél til að athuga hvers kyns var. Þegar þeir mættu á staðinn var þeim eðlilega litið upp á þak. Þá blasti ástæðan við þeim... sólarsellurnar voru hættar að virka vegna óhreininda... þær höfðu ekki verið þrifnar frá því þær höfðu verið settar upp.

 fleiri sögur seinna...

Gleymdist í fangelsi í 50 ár